Χωροταξία

Το μάθημα της 'Χωροταξίας' είναι υποχρεωτικό μάθημα της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών (Σ.Α.Τ.Μ.) του Ε.Μ.Π. Ο στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση του θεωρητικού και μεθοδολογικού υποβάθρου που, σε συνδυασμό με τη γνώση που αποκτάται από άλλα μαθήματα του σχεδιασμού του χώρου, αλλά και την υποδομή του Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού σε μεθόδους και εργαλεία μέτρησης/απόδοσης της χωρικής πληροφορίας, θα επιτρέψει την αυτόνομη εκπόνηση χωροταξικών και αναπτυξιακών σχεδίων. Εκτός από αυτά, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στοχεύει επίσης στο να οδηγήσει τον φοιτητή σε ένα επίπεδο που θα του επιτρέπει, εφόσον το επιθυμεί, να προχωρήσει αργότερα σε μεταπτυχιακές σπουδές.

Στόχοι Μαθήματος

Οι μαθησιακοί στόχοι του μαθήματος εστιάζουν στα παρακάτω ζητήματα: Βιώσιμη ανάπτυξη - Πλαίσιο ανάπτυξης χωρικού σχεδιασμού. Θεωρητικό υπόβαθρο - Έννοια, ορισμοί, στόχοι χωροταξικού σχεδιασμού, Θεωρητικές προσεγγίσεις, Επίπεδα χωροταξικού σχεδιασμού, Φορείς λήψης αποφάσεων χωροταξικού ενδιαφέροντος. Μεθοδολογικό υπόβαθρο - Ο χωροταξικός σχεδιασμός ως διαδικασία λήψης απόφασης - Στάδια εκπόνησης χωροταξικής μελέτης. Ανάγνωση/αποτύπωση φυσικού, κοινωνικού, οικονομικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος περιοχής μελέτης. Εντοπισμός/αξιολόγηση προβλημάτων με έμφαση στη χωρική διάσταση – οριοθέτηση επιδιωκόμενων στόχων. Προσεγγίσεις δόμησης εναλλακτικών λύσεων/σεναρίων για την επιτυχή αντιμετώπιση των προβλημάτων του χώρου - Οπτικοποίηση προτεινόμενων λύσεων αξιοποιώντας ήδη αποκτηθείσα γνώση και τεχνολογίες για την παρουσίαση των χωρικών παρεμβάσεων των σχεδιαστικών λύσεων. Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων/σεναρίων – στήριξη απόφασης – επιλογή. Κατευθύνσεις πολιτικής για την υλοποίηση των προτεινόμενων λύσεων. Η επίτευξη των παραπάνω μαθησιακών στόχων θα δώσει στους εκπαιδευόμενους τη γνώση, τις δεξιότητες και τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις, τα εργαλεία και τις τεχνολογίες που απαιτούνται για τη συμμετοχή τους ως μέλη μιας διεπιστημονικής ομάδας στην εκπόνηση χωροταξικών, τομεακών ή αναπτυξιακών μελετών, τοπικών αναπτυξιακών προγραμμάτων κ.λπ.

Προαπαιτούμενες Γνώσεις

Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων που πραγματεύεται το μάθημα της Χωροταξίας είναι χρήσιμο οι σπουδαστές να έχουν αποκτήσει γνώση σχετικά με: Μεθόδους διαχείρισης χωρικής πληροφορίας Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών Χαρτογραφική απόδοση πληροφορίας Μέθοδοι Αξιολόγησης στο Σχεδιασμό του Χώρου Οικονομική Γεωγραφία  

Περιεχόμενα

Το μάθημα της 'Χωροταξίας' είναι υποχρεωτικό μάθημα της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών (Σ.Α.Τ.Μ.) του Ε.Μ.Π. και διδάσκεται στο 8ο εξάμηνο του προγράμματος σπουδών.   Ο στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση του θεωρητικού και μεθοδολογικού υποβάθρου που θα δώσει στους εκπαιδευόμενους, σε συνδυασμό με άλλα μαθήματα σχεδιασμού του χώρου αλλά και της Σχολής γενικότερα, τη θεωρητική γνώση αλλά και τη γνώση σύγχρονων μεθοδολογικών προσεγγίσεων, μεθόδων και τεχνολογιών για τη συμμετοχή τους σε διεπιστημονικές ομάδες για την εκπόνηση χωροταξικών, τομεακών ή αναπτυξιακών μελετών, περιβαλλοντικών μελετών, τοπικών αναπτυξιακών προγραμμάτων κ.λπ.   Βασικό αντικείμενο του μαθήματος είναι η μελέτη της επιθυμητής διαμόρφωσης των χωρικών δομών με στόχο την αποτελεσματικότερη διαχείριση/αξιοποίηση των φυσικών, πολιτιστικών και ανθρώπινων πόρων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, στο πλαίσιο του γενικότερου σχεδιαστικού στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τα άτομα και τις δραστηριότητες έχουν πολλές φορές αρνητικές επιπτώσεις στη διαμόρφωση των χωρικών δομών, μέσα από την αλληλεπίδραση των μεταβλητών που συνθέτουν το κοινωνικό, οικονομικό και φυσικό περιβάλλον. Ο χωροταξικός σχεδιασμός, έχοντας ως πεδίο εφαρμογής το γεωγραφικό χώρο, επιχειρεί να οριοθετήσει, σε ένα μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, εκείνες τις παρεμβάσεις που θα διασφαλίσουν το μετασχηματισμό των χωρικών δομών προς μία επιθυμητή κατεύθυνση, ικανή να διασφαλίσει την ομαλή επιδίωξη κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών στόχων, εξομαλύνοντας τις συγκρούσεις και διασφαλίζοντας εν τέλει με τον τρόπο αυτό ωφέλη για το σύνολο της κοινωνίας και τη μακρόπνοη ευημερία της.   Το μάθημα περιλαμβάνει το θεωρητικό και το εφαρμοσμένο μέρος (2+2 ώρες διδασκαλίας εβδομαδιαίως).   Το θεωρητικό μέρος περιλαμβάνει σειρά διαλέξεων στις παρακάτω ενότητες: Εισαγωγικές έννοιες στο χωροταξικό σχεδιασμό. Θεωρητικές προσεγγίσεις στο σχεδιασμό του χώρου. Μεθοδολογία εκπόνησης χωροταξικών σχεδίων. Μέθοδοι και τεχνικές πρόβλεψης. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις δόμησης σεναρίων. Μέθοδοι αξιολόγησης σεναρίων. Δόμηση πακέτων πολιτικής. Χωροταξικός Σχεδιασμός στην Ελλάδα – Διαχρονική εξέλιξη – Νομοθετικό πλαίσιο – Μέσα Χωροταξικού Σχεδιασμού. Η Περιβαλλοντική Διάσταση των Χωροταξικών Μελετών. Ευρωπαϊκή Ένωση και Χωροταξία. Το εφαρμοσμένο μέρος αφορά στην εκπόνηση ομαδικής εργασίας από ομάδες των τριών ατόμων. Η εργασία αναφέρεται στην εκπόνηση μίας χωροταξικής μελέτης για διάφορες περιοχές (νομούς) της χώρας και εξελίσσεται σε επιμέρους στάδια, όπου προηγείται συζήτηση κάθε επιμέρους σταδίου με ταυτόχρονη παρουσίαση παραδειγμάτων για την καλύτερη εμπέδωση των εννοιών και του περιεχομένου κάθε σταδίου. Η υποστήριξη των σπουδαστών από την εκπαιδευτική ομάδα του μαθήματος είναι συνεχής και ουσιαστική σε όλα τα στάδια εκπόνησης της εργασίας.