Ιστοριογραφία: Ηρόδοτος

Μὲ ἀφετηρία τὸ πνευματικὸ ὑπόβαθρο τῆς ἐποχῆς του, τὸ μάθημα ἑστιάζει στὸ ἔργο τοῦ Ἡροδότου ξεκινώντας ἀπὸ τὰ βιογραφικά του δεδομένα καὶ προχωρώντας στὶς ἐπιδράσεις –φιλοσοφικές, ρητορικές, πολιτιστικές– ποὺ δέχτηκε. Βασικὸ ἀντικείμενο ἀποτελεῖ ἡ ἀνάδειξη τῆς ἔννοιας τῆς ἱστορίας, κατὰ τὸν Ἡρόδοτο, καὶ ἡ σχέση του μὲ τὴν προγενέστερη ἰωνικὴ λογογραφία, ἀλλὰ καὶ πολτιστικὰ φαινόμενα ὅπως ἡ ἀττικὴ τραγωδία. Ἔτσι, τὸ μάθημα εἰσάγει τοὺς φοιτητὲς στὸν τρόπο ποὺ ἀντιλαμβάνεται ὁ ἱστορικὸς τὸ ἀντικείμενό του λαμβάνοντας ὑπόψιν τὶς ἐπιδράσεις ποὺ δέχτηκε στὰ ταξίδια του. Ἐξετάζονται θέματα ὅπως οἱ πηγές του (γραπτὲς καὶ προφορικές), ὁ συνδυασμὸς τοῦ μύθου μὲ τὴν ἱστορία στὸ ἔργο του, ἡ μέθοδος ποὺ ἀκολούθησε, ἡ σύνθεση τοῦ ὑλικοῦ. Ἐπίσης, τὸ μάθημα ἀναδεικνύει τὸ λογοτεχνικὸ ὕφος τοῦ ἱστορικοῦ, εἰδικὰ τὶς ἀφηγηματικὲς τεχνικὲς ποὺ υἱοθέτησε (θυμοσοφικὴ λογοτεχνία) ἢ ἐπινόησε (μυθικὸ ἢ παραμυθικὸ στοιχεῖο σὲ σημεῖα ἱστορικῶν μεταβάσεων).

Στόχοι Μαθήματος

• Τὸ μάθημα αὐτὸ ἐπιδιώκει νὰ μυήσει τοὺς φοιτητὲς στὴ σχέση τῆς Ἰωνικῆς λογογραφίας μὲ τὴν Ἀρχαία ἑλληνικὴ ἱστοριογραφία ὡς γραμματειακὸ εἶδος καὶ εἰδικὰ στὶς πνευματικὲς καταβολὲς καὶ τὶς ἐπιδράσεις ποὺ δέχτηκε ὁ Ἡρόδοτος ὡς ἱστορικὸς καὶ συνάμα ὡς συγγραφέας. Συνακόλουθα, ἐπιδιώκεται ἡ ἐξοικείωσή τους μὲ τὴ μέθοδό του καὶ τὰ εἰδικὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ ἔργου του, ὅπως εἶναι ἡ ἐσκεμμένη χρήση τῶν παρεκβάσεων, ἡ εἰσαγωγὴ νουβέλων καὶ ἀνεκδότων στὴν ἱστορικὴ ἀφήγηση, τὰ ἀνατολικὰ στοιχεῖα (ὑφολογικὰ καὶ φιλοσοφικά) ποὺ υἱοθέτησε, ἡ ἐπίδραση τῆς Ρητορείας καὶ τῆς Τραγωδίας. • Μὲ τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ μαθήματος, ἀναμένεται ὅτι οἱ φοιτητὲς θὰ γνωρίζουν τὴν ἐπίδραση τοῦ πνευματικοῦ περίγυρου στὸ ἔργο τοῦ Ἡροδότου καὶ ὅτι θὰ εἶναι σὲ θέση νὰ ἑρμηνεύσουν καλύτερα τὴ σκέψη του. Ἀναμένεται, ἐπίσης, νὰ ἀντιλαμβάνονται καλύτερα διάφορα στοιχεία του ἡροδότειου ἔργου ὡς προϊόντα τοῦ πνευματικοῦ του περίγυρου καὶ ὅτι κάποια ἀπὸ τὰ στοιχεῖα, ποὺ σήμερα ξαφνιάζουν τὸν ἀναγνώστη ὡς καταφανῶς μυθολογικά ἢ ὑπερφυσικά, ὀφείλονται στὸν τρόπο ποὺ οἱ σύγχρονοι τοῦ ἱστορικοῦ ἀντιλαμβάνονταν τὸν κόσμο.

Προαπαιτούμενες Γνώσεις

• προαπαιτούμενες γνώσεις και πιθανή προετοιμασία για παρακολούθηση του μαθήματος • Κωδικοί & σύνδεσμοι προαπαιτούμενων μαθημάτων

Περιεχόμενα

• Εἰσαγωγὴ στὴν ἰωνικὴ λογογραφία. • Ὁ βίος καὶ τὸ ἔργο τοῦ Ἡροδότου σὲ συνάρτηση μὲ τὸ ἱστορικό, τὸ πολιτικό-κοινωνικὸ καὶ τὸ πνευματικὸ ὑπόβαθρο στὸ ὁποῖο ἀνδρώθηκε καὶ ἔζησε • Τὰ ταξίδια του στὶς ἐσχατιὲς τοῦ γνωστοῦ κόσμου καὶ ἡ ἐπίδραση στὸ κοσμοείδωλό του. Ἡ γεωγραφία καὶ ἡ ἐθνογραφία ὡς βασικὰ στοιχεῖα τῶν Ἱστοριῶν. Τὰ ἀνατολικὰ στοιχεῖα ποὺ εἰσήγαγε στὸ ἐλληνικὸ λεξιλόγιο καὶ στὴν ἑλληνικὴ λογοτεχνικὴ παραγωγή. • Ἡ συγγραφική του μέθοδος καὶ οἱ πηγές του, γραπτὲς καὶ προφορικές. Ἡ σύνθεση τοῦ ἔργου του σὲ Λόγους καὶ ἡ ἀποφασιστικὴ ἐπίδραση τῆς Ἀθήνας στὴ διαμόρφωση τοῦ κοσμοειδώλου του. Ἡ σημαίνουσα ἐπίδραση τοῦ ἀττικοῦ δράματος καὶ τῆς Ρητορείας. • Τὸ μυθικὸ καὶ τὸ ἱστορικὸ στοιχεῖο στὴν ἡροδότεια ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας. • Τὸ λογοτεχνικὸ ὕφος καὶ οἱ ἀφηγηματικές του τεχνικές. Ἡ χρήση τῶν παρεκβάσεων, οἱ νουβέλες καὶ τὰ ἀνέκδοτα.