Ιστοριογραφία: Θουκυδίδης

Με αφετηρία την Αρχαία Ελληνική Ιστοριογραφία, το μάθημα επικεντρώνεται στο έργο του Θουκυδίδη ξεκινώντας από τα βιογραφικά του δεδομένα και προχωρώντας στις επιδράσεις –τις πολιτικές, τις φιλοσοφικές, τις ρητορικές– που δέχτηκε. Κι έτσι, συνοψίζοντας το πνευματικό υπόβαθρο της εποχής του, το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στις βασικές αρχές της ιστορικής μεθόδου του Θουκυδίδη. Εξετάζονται θέματα οπως το χρονολογικό σύστημα, που επινόησε, η φιλοσοφία της ιστορίας που εισήγαγε (όπως αναδεικνύεται από την Αρχαιολογία, 1.2-19), και ο ορθολογισμός του απέναντι στο ιστορικό γίγνεσθαι αλλά και απέναντι σε κάθε τι μεταφυσικό. Το μάθημα δεν παραλείπει να εστιάσει στο ιδιαίτερο λογοτεχνικό ύφος του ιστορικού και σε θέματα όπως οι δημηγορίες του. Για τον λόγο αυτόν, εξάλλου, μελετώνται κείμενα όπως ο Επιτάφιος (2.34-46), η περιγραφή του λοιμού (2.47-54) και η 3η δημηγορία του Περικλή (2.59-64).

Στόχοι Μαθήματος

• Τὸ μάθημα αὐτὸ ἐπιδιώκει νὰ εἰσαγάγει τοὺς φοιτητὲς στὴν Ἀρχαία ἑλληνικὴ ἱστοριογραφία ὡς γραμματειακὸ εἶδος καὶ εἰδικὰ στὶς πνευματικὲς καταβολὲς καὶ τὶς ἐπιδράσεις ποὺ δέχτηκε ὁ Θουκυδίδης ὡς ἱστορικὸς καὶ συνάμα ὡς συγγραφέας. Συνακόλουθα, ἐπιδιώκεται ἡ ἐξοικείωσή τους μὲ τὴ μέθοδό του καὶ τὰ εἰδικὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ ἔργου του, ὅπως τὸ χρονολογικὸ σύστημα ποὺ ὁ ἴδιος ἐπινόησε, τὸ ἐξαιρετικὸ λογοτεχνικό του ὕφος, τὶς δημηγορίες του, ἀλλὰ καὶ τὴν ἱστορικὴ αἰτιολογία ποὺ ὁ ἴδιος εἰσήγαγε. • Μὲ τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ μαθήματος, ἀναμένεται ὅτι οἱ φοιτητὲς θὰ γνωρίζουν τὴν ἐπίδραση τοῦ πνευματικοῦ περίγυρου στὸ ἔργο τοῦ Θουκυδίδη καὶ ὅτι θὰ εἶναι σὲ θέση νὰ ἑρμηνεύσουν καλύτερα τὴ σκέψη του. Ἀναμένεται, ἐπίσης, νὰ ἀντιλαμβάνονται τὸν φιλοσοφημένο ὀρθολογισμὸ τοῦ ἱστορικοῦ καὶ τὸν τρόπο ποὺ ἀντιλαμβάνεται τὴ διαμόρφωση τῆς ἱστορίας. Τέλος, βασικὸ στόχο ἀποτελεῖ ἡ πληρέστερη φιλολογικὴ κατανόηση τοῦ ἀπαιτητικοῦ αὐτοῦ κειμένου τῆς ἀττικῆς γραμματείας.

Προαπαιτούμενες Γνώσεις

Δεν υφίστανται τυπικά προαπαιτούμενα.

Περιεχόμενα

• Εισαγωγή στην αρχαία ιστοριογραφία. • Ο βίος και το έργο του Θουκυδίδη σε συνάρτηση με το ιστορικό, πολιτικό-κοινωνικό και πνευματικό υπόβαθρο της εποχής του. • Οι βασικές αρχές της ιστορικής μεθόδου του Θουκυδίδη. • Το χρονολογικό σύστημα του έργου του. • Η θουκυδίδεια φιλοσοφία της ιστορίας, όπως αυτή αναδεικνύεται στην Αρχαιολογία (Α 2-19). • Εκλογίκευση απέναντι στη θρησκεία και τον μύθο. • Η αφηγηματική του τεχνική και οι δημηγορίες του. • Ειδική έμφαση στο θουκυδίδειο ύφος.