Ιστορία της παιδείας "από τα κάτω"

Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μεγάλο ενδιαφέρον- όχι μόνο στο διεθνή αλλά και στον ελληνικό επιστημονικό χώρο για την ιστορία της καθημερινής ζωής των απλών ανθρώπων. Έτσι, αυτοβιογραφικές αφηγήσεις, απομνημονεύματα, προσωπικά ημερολόγια, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, αναμνήσεις, λευκώματα κ.ά., αρχίζουν πλέον να έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα αφού φαίνεται να αναδεικνύουν τους «αφανείς» της ιστορίας, τους οποίους η επίσημη γενική και παραδοσιακή ιστοριογραφία φαίνεται να τους θεωρεί βουβούς και να τους παραμερίζει. Μέσα από το πρίσμα αυτό των μικροϊστορικών προσεγγίσεων, το ιστορικό υλικό αναφέρεται στο μεμονωμένο και όχι στο μαζικό, στο «υποκειμενικό» και όχι στο «αντικειμενικό», στο ατομικό και όχι στο συλλογικό. Δεν πρόκειται ωστόσο για μια αναφορά αποκομμένη από τον κορμό του ιστορικού συγκείμενου (σε μακροϊστορικό επίπεδο) αλλά για μια αναγωγή στο μέρος που ούτως ή άλλως παραμένει πάντοτε εντός του ιστορικο-πολιτισμικού συνόλου. Έτσι υποκειμενικό και αντικειμενικό συγκλίνουν και διενεργείται μια αδιάκοπη ροή μεταξύ ψυχολογίας και ιστορίας. Ο ιστορικός στην προσπάθειά του αυτή να φέρει στο φως την κρυμμένη ιστορία των ατόμων μπορεί να χρησιμοποιήσει ως ιστορική πηγή το καθετί, με την επιφύλαξη βέβαια της ελλειμματικότητας και αποσπασματικότητας του υλικού του. Ουσιαστικά, η ιστορία που γράφεται στην περίπτωση αυτή είναι μια ιστορία «από τα κάτω» («history from below»), μια ιστορία που κινείται από το κέντρο προς την περιφέρεια. Είναι αυτό που ο Jacques Le Goff αποκαλούσε το «και τα λοιπά της ιστορίας».

Στόχοι Μαθήματος

Στόχοι του μαθήματος είναι: Από την πλευρά του ιστορικού της εκπαίδευσης ένα τέτοιο υλικό να προσφέρει στους φοιτητές και τις φοιτήτριες νέες δυνατότητες στη μελέτη ενός ευρύτατου φάσματος παιδικών συναισθημάτων και αντιλήψεων. Να τους βοηθήσει στο να συνειδητοποιήσουν ότι όποιος/α θέλει να γίνει δάσκαλος/α πρέπει να είναι σε θέση να γίνει μαθητής/τρια και να μάθει πώς ένα παιδί συνδέεται με τον κόσμο του, αντιλαμβάνεται τον καθένα γύρω του, πώς ονειρεύεται, αγαπάει ή μισεί, πώς παίζει, γιατί φοβάται και γιατί τεμπελιάζει, τι προτιμά. Επίσης, η ιστορία της παιδείας από τα κάτω από την πλευρά της έχει πολλά να προσφέρει σε μια τέτοιου είδους εκπαίδευση των μελλοντικών εκπαιδευτικών: να μπορέσει να εισχωρήσει κανείς στην ατμόσφαιρα μιας εποχής και να διευρύνει τις ιστορικές γνώσεις του, να μελετήσει τα βιώματα, ακόμα και της παιδικής ηλικίας, των καθημερινών ανθρώπων, τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τους γύρω τους, τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα και τις καθημερινές προτιμήσεις τους, τα γούστα τους, τα πρότυπά τους, τα όνειρα, τις προσδοκίες τους, τις ελπίδες και τις απογοητεύσεις τους και τις απόψεις τους γύρω από ποικίλα ζητήματα, ηθικά, φιλοσοφικά, κοινωνικά.

Προαπαιτούμενες Γνώσεις

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα για το εν λόγω μάθημα.

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγή: από τη μακροϊστορική στην μικροϊστορική προσέγγιση της παιδείας 2. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά G. Iggers 3. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά E. Hobsbawn 4. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά G. Ginzburg 5. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά P. Burge 6. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά Μ. Φερρό 7. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά Λ. Πασσερίνι 8. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά N. Davis 9. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά Μ. Χατζηϊωάννου 10. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά Κ. Γαγανάκη 11. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά Γ. Κόκκινο 12. Βασικές αρχές μικροϊστορίας κατά Π. Γατσωτή