Κοινωνιολογία της Υγείας

Το μάθημα χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, οι σπουδαστές εισάγονται αρχικά στις βασικές έννοιες της επιστήμης της Κοινωνιολογίας και στο αντικείμενο αυτής (Π.χ. κοινωνία, κοινωνική διαστρωμάτωση, κοινωνική κινητικότητα). Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στους πρωτεργάτες αλλά και στους συνεχιστές της Κοινωνιολογίας καθώς επίσης στις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις. Στο δεύτερο μέρος, δίνεται αρχικά η δυνατότητα στους σπουδαστές να εντρυφήσουν σε έναν από τους κλάδους της Κοινωνιολογίας, που καλείται Κοινωνιολογία της Υγείας (αντικείμενο μελέτης, θεωρητικές προσεγγίσεις, κοινωνικές ανισότητες στην υγεία). Ακολούθως, γίνεται εκτενής αναφορά στον πρόσφατο κλάδο της Κοινωνιολογίας της Υγείας με την ονομασία Κοινωνιολογία του Σώματος. Το μάθημα ολοκληρώνεται με την επαφή των σπουδαστών με τις ακόλουθες έννοιες: η εμπειρία της χρόνιας ασθένειας και η σχέση ασθενούς-ιατρού.

Στόχοι Μαθήματος

Σκοπός του μαθήματος: Να εισάγει τους σπουδαστές στην επιστήμη της Κοινωνιολογίας και στις θεωρίες της (Α΄ ΜΕΡΟΣ). Να εισάγει τους σπουδαστές στον κλάδο της Κοινωνιολογίας που ονομάζεται Κοινωνιολογία της Υγείας και στις θεωρίες της. Στόχοι του μαθήματος:    Α) Να κατανοήσουν οι σπουδαστές τις βασικές κοινωνιολογικές έννοιες. Β) Να εξοικειωθούν οι σπουδαστές με τις κυρίαρχες κοινωνιολογικές θεωρίες (παλαιότερες και σύγχρονες). Γ) Να γνωρίσουν την Κοινωνιολογία της Υγείας, τις σημαντικότερες προσεγγίσεις της και την εφαρμογή τους στην κλινική πράξη από τους επαγγελματίες υγείας.

Προαπαιτούμενες Γνώσεις

Προαπαιτούμενα Μαθήματα: Δεν υπάρχουν. Δε χρειάζεται προ απαιτούμενη γνώση.

Περιεχόμενα

Ενότητα 1: Βασικές κοινωνιολογικές έννοιες Εισαγωγή στον εννοιολογικό ορισμό της Κοινωνιολογίας, στο αντικείμενο μελέτης και στους κλάδους της Κοινωνιολογίας. Εξοικείωση με τις έννοιες Κοινωνία και τους διαφόρους τύπους και στρώματά της. Αίτια που οδήγησαν στην γέννηση της Κοινωνιολογίας. Ενότητα 2: Η εξέλιξη της Κοινωνιολογίας (Μέρος Α’) Εισαγωγή και πρώτη επαφή με τις θεωρίες των Ευρωπαίων πρωτεργατών της Κοινωνιολογίας. Σύντομη και περιεκτική αντιπαραβολή των πρωταρχικών Ευρωπαϊκών θεωριών της Κοινωνιολογίας. Ενότητα 3: Η εξέλιξη της Κοινωνιολογίας (Μέρος Β’) Εισαγωγή και πρώτη επαφή με τις θεωρίες των Αμερικανών πρωτεργατών και σύγχρονων θεωρητικών της Κοινωνιολογίας. Σύντομη και περιεκτική αντιπαραβολή των διαφόρων θεωριών της Κοινωνιολογίας που παρουσιάζονται σε αυτή την ενότητα. Ενότητα 4: Θεωρητικές προσεγγίσεις στην Κοινωνιολογία Αναφορά στις κυριότερες θεωρητικές προσεγγίσεις στην Κοινωνιολογία. Εξοικείωση με τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Ενότητα 5: Τα πεδία της Κοινωνιολογίας της Υγείας και της Ασθένειας Επαφή με το βιοϊατρικό μοντέλο, τα χαρακτηριστικά του και τους λόγους αμφισβήτησής του. Γνωριμία με το αντικείμενο της Κοινωνιολογίας της Υγείας και της Ασθένειας. Ενότητα 6: Η κοινωνική μορφοποίηση της Ιατρικής γνώσης Παρουσίαση των απαρχών, των παραμέτρων και των παραλλαγών της θεωρίας της κοινωνικής μορφοποίησης (social constructionism) και των ενστάσεων που τη συνοδεύουν. Εξέταση των συνεπειών της προσέγγισης στην ιατρική πρακτική και τη φροντίδα υγείας στις μεταμοντέρνες (postmodern) κοινωνίες. Ενότητα 7: Κοινωνικές ανισότητες στην υγεία Επαφή με τους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες που επιδρούν στην υγεία. Εκμάθηση του τρόπου με τον οποίο οι κοινωνικές ανισότητες έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία. Ενότητα 8: Κοινωνιολογία του Σώματος-Μέρος Α΄ Γνωριμία με έναν πρόσφατο κλάδο της Κοινωνιολογίας της Υγείας και Ασθένειας, που ονομάζεται Κοινωνιολογία του Σώματος. Εξοικείωση με τις τρεις κύριες θεωρητικές προσεγγίσεις της Κοινωνιολογίας του Σώματος. Ενότητα 9: Κοινωνιολογία του Σώματος-Μέρος Β΄ Εξοικείωση με τις πρόσφατες θεωρητικές προσεγγίσεις της Κοινωνιολογίας του Σώματος (Shilling, Turner). Πρώτη επαφή με το έργο των Foucault, Elias και Bourdieu (οι θεωρητικοί που επηρέασαν τις θεωρίες του Shilling και του Turner). Ενότητα 10: Κοινωνιολογία του Σώματος-Μέρος Γ΄ Γνωριμία με τις φεμινιστικές θεωρίες που ανήκουν στην Κοινωνιολογία του Σώματος. Καλύτερη κατανόηση των φεμινιστικών θεωριών μέσα από το παράδειγμα των νέων τεχνολογιών αναπαραγωγής. Ενότητα 11: Η εμπειρία της χρόνια ασθένειας-Μέρος Α΄ Επαφή με την έννοια της χρόνιας ασθένειας και των βασικών θεωρητικών προσεγγίσεών της. Εξοικείωση με το ρόλο του αρρώστου κατά Parsons καθώς και με τη νοηματοδότηση της ασθένειας από το άτομο που ασθενεί και τους γύρω του. Ενότητα 12: Η εμπειρία της χρόνιας ασθένειας-Μέρος Β΄ Εξοικείωση με τις έννοιες της χρόνιας ασθένειας και της αναπηρίας. Συσχετισμός χρόνιας ασθένειας, αναπηρίας και στίγματος. Ενότητα 13: Η σχέση ασθενούς-ιατρού Διερεύνηση της φύσης των συναντήσεων μεταξύ ασθενούς και ιατρού. Περιγραφή της σχέσης ασθενούς ιατρού υπό το πρίσμα της θεωρίας του Parsons, της θεωρίας της σύγκρουσης και της ολιστικής προσέγγισης.