Open Courses

.
Λατινική Πεζογραφία: Φιλοσοφική Πεζογραφία Mαρία Παπαδημητρίου - Προπτυχιακό - (A-) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Στο πλαίσιο του μαθήματος αυτού μελετάται η Λατινική πεζογραφία και ειδικότερα αναλύονται αντιπροσωπευτικά κείμενα από φιλοσοφικές πραγματείες του Κικέρωνα και του Σενέκα. Πιο αναλυτικά το μάθημα κινείται στους κάτωθι δύο άξονες: A. Εισαγωγή: Εισαγωγικά αναπτύσσονται θέματα όπως οι συνθήκες που ευνόησαν τη διάδοση της Ελληνικής φιλοσοφίας στη Ρώμη, οι σχολές και οι φιλόσοφοι που άσκησαν τη μεγαλύτερη επίδραση, τα πρώτα φιλοσοφικά συγγράμματα και το De Rerum Natura του Λουκρητίο, η ενασχόληση του Κικέρωνα και του Σενέκα με τη φιλοσοφία και οι φιλοσοφικές τους κατευθύνσεις και, τέλος, οι μετά τον Σενέκα φιλοσοφικοί συγγραφείς. Β. Μελέτη επιλεγμένων κειμένων από τις φιλοσοφικές πραγματείες του Κικέρωνα και του Σενέκα: Αναλύονται αντιπροσωπευτικά κείμενα από τον Κικέρωνα (συγκεκριμένα από τις φιλοσοφικές πραγματείες του De Amicitia 1-5, 13-14, 20, 22-24, 33-34, 44, 62, 79-80, 88, De Senectute 77-81, De Natura Deorum 1-4, 6-9, 61-64 και De Divinatione ΙΙ 4-5) και τον Σενέκα (συγκεκριμένα από τις φιλοσοφικές πραγματείες De Providentia Ι 1, 5-6, De beata vita ΙΙΙ 3 και De brevitate vitae Ι 3-4 και VΙΙ 3-4). Τα κείμενα μελετώνται από άποψη γλώσσας, ενώ, παράλληλα, επιχειρείται η ανίχνευση των ελληνικών πηγών που χρησιμοποιούνται και η οπτική γωνία, από την οποία αναπτύσσονται βασικά φιλοσοφικά ερωτήματα σε συνάρτηση με τις ρωμαϊκές αντιλήψεις.
Ρωμαϊκή Τραγωδία, Σενέκας, ΣΕΝΕΚΑΣ: Φαίδρα Ευάγγελος Καρακάσης - Προπτυχιακό - (A-) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Το μάθημα έχει ως στόχο του την γλωσσική εξομάλυνση, τη μετρική αναλυση και την ερμηνεία της τραγωδίας του Σενέκα Phaedra. Επίσης επιδιώκει να προσφέρει μια γενική εισαγωγή στη Ρωμαϊκή Τραγωδία. Tο μάθημα περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες: 1. Η ζωή και το έργο του Σενέκα: Βιογραφικά στοιχεία, προσωπικότητα και το έργο του Σενέκα (πεζά, τραγωδίες). 2. Η Φαίδρα. α) Εισαγωγή: ο μύθος του Ιππόλυτου και της Φαίδρας, δραματική αξιοποίηση του μύθου, πρωτοτυπία της Φαίδρας, περιεχόμενο και δομή της· οι χαρακτήρες (Ιππόλυτος, Φαίδρα, Τροφός, Θησέας), η εικονοποιία της Φαίδρας, η φιλοσοφία της τραγωδίας, ο ρόλος της φύσης (natura) στη Φαίδρα, η αμαζόνια καταγωγή του Iππόλυτου, η ‘γεωγραφία’ και ο αντι-φυλετικός χαρακτήρας της Φαίδρας, κυνηγοί και θηράματα στη Φαίδρα, χρονολόγηση και πολιτική διάσταση της Φαίδρας, η επίδραση της τραγωδίας του μύθου της Φαίδρας, χειρόγραφη παράδοση και ιστορία του κειμένου της Φαίδρας, προσωδία και μετρική, η ‘καταραμένη’ γενιά της Φαίδρας, η γενιά του Ιππόλυτου, ο Ιππόλυτος Στεφανηφόρος του Ευριπίδη, η τέταρτη Ηρωίδα του Οβιδίου και η μετάφραση του Mάξιμου Πλανούδη, η Φαίδρα του Ρακίνα, η Φαίδρα του Γιάννη Ρίτσου. β) Kείμενο, μετάφραση και σχολιασμό της Φαίδρας (στίχοι για μελέτη από το πρωτότυπο: 85–273· 423–588· 959–990· 1123–1155. Oι υπόλοιποι στίχοι από μετάφραση). Στο πλαίσιο της ερμηνευτικής ανάλυσης της τραγωδίας δίνεται έμφαση κυρίως σε ζητήματα δόμησης της τραγικής πλοκής, διακειμενικής διαγραφής των τραγικών χαρακτήρων, στη φιλο-σοφία ως φορέα παραγωγής νοήματος, στη μελέτη της δραματικής τεχνικής του Σενέκα, την ένταξη της δραματικής αφήγησης στα ιστορικά συμφραζόμενα της ύστερης νερώνειας περιόδου, τη μελέτη της γλωσσικής εξέλιξης της λατινικής κατά τη μετακλασική περίοδο και τη μετρική απαγγελία του ιαμβικού τριμέτρου.
Ευριπίδου Βάκχαι Ελένη Γκαστή - Προπτυχιακό - (A-) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Το μάθημα εξετάζει τις δραματικές τεχνικές του Ευριπίδη, το ύφος, τη γλώσσα και τις θεολογικές του απόψεις με βάση τις αρχαίες μαρτυρίες για τον ποιητή. Εξετάζεται αν οι στερεότυπες ερμηνευτικές απόψεις για τον ποιητή και την τέχνη του ισχύουν στην περίπτωση των Βακχών ή ανατρέπονται. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις ενσωματωμένες σκηνοθετικές οδηγίες, στα διονυσιακά στοιχεία και στα μεταφραστικά προβλήματα των διονυσιακών όρων με συστηματική συγκριτική εξέταση διαφόρων μεταφραστικών δειγμάτων. Το μάθημα ολοκληρώνεται με την προβολή μαγνητοσκοπημένων θεατρικών παραστάσεων του έργου όπου ελέγχεται ο βαθμός πιστότητας στη σκηνική του απόδοση.
Ο Άγγελος Σικελιανός και η εποχή του Αθηνά Βογιατζόγλου - Προπτυχιακό - (A-) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Μελετάται διεξοδικά το ποιητικό (και, δευτερευόντως, το θεατρικό και το δοκιμιακό) έργο του Άγγελου Σικελιανού στο πλαίσιο των κοινωνικοϊστορικών και πολιτικών εξελίξεων της εποχής του, καθώς και σε σχέση με την υπόλοιπη λογοτεχνική παραγωγή και την περιρρέουσα πνευματική ατμόσφαιρα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα στη Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αμερική. Αναλύονται η τεχνοτροπία, το ιδεολογικό και φιλοσοφικό πλαίσιο του έργων του, ο διάλογός του με Έλληνες (από τον Πίνδαρο και τον Αισχύλο ώς τον Σολωμό και τον Καβάφη) και ξένους δημιουργούς (από τον Κητς και τον Σέλλεϋ ώς τον Ουίτμαν και τον Κλωντέλ), καθώς και η πρόσληψή του τόσο από την κριτική όσο και από νεότερους Έλληνες δημιουργούς (Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσο, Εμπειρίκο κ.ά.). Όντας ο τελευταίος σημαντικός εκπρόσωπος της επτανησιακής ποίησης, ο Σικελιανός υπήρξε ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στον Σολωμό και τον ποιητικό μοντερνισμό της γενιάς του ’30.
Ιστοριογραφία (Ηρόδοτος) Γερασιμούλα Ζωγραφούλα - Προπτυχιακό - (A-) Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Εισαγωγή στην αρχαία ιστοριογραφία, εισαγωγή στο συγγραφέα και το έργο του: βίος και έργο ιστορικό• πολιτικό, κοινωνικό υπόβαθρο, οφειλές στην προηγούμενη λογοτεχνία, σχέση με σύγχρονα πνευματικά ρεύματα στάση του συγγραφέα απέναντι στη θρησκεία και το μύθο, μέθοδος, γλώσσα, ύφος. Μελετώνται, σχολιάζονται και αναλύονται, με τρόπο που να αναδεικνύονται οι ιδέες του κειμένου, τα χωρία που εμπεριέχονται στην ύλη.
Ιστοριογραφία Γερασιμούλα Ζωγραφούλα - Προπτυχιακό - (A-) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Εισαγωγή στην αρχαία ιστοριογραφία, εισαγωγή στο συγγραφέα και το έργο του: βίος και έργο ιστορικό• πολιτικό, κοινωνικό υπόβαθρο, οφειλές στην προηγούμενη λογοτεχνία, σχέση με σύγχρονα πνευματικά ρεύματα στάση του συγγραφέα απέναντι στη θρησκεία και το μύθο, μέθοδος, γλώσσα, ύφος. Μελετώνται, σχολιάζονται και αναλύονται, με τρόπο που να αναδεικνύονται οι ιδέες του κειμένου, τα χωρία που εμπεριέχονται στην ύλη.
Λατινική Πεζογραφία Φώτης Πολυμεράκης - Προπτυχιακό - (A-) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Το μάθημα περιλαμβάνει: 1. Σύντομη αναφορά στη χρησιμότητα των Λατινικών σπουδών, στην εμφάνιση και τις περιόδους της Λατινικής γραμματείας, με έμφαση στις περιόδους της γραμματείας της αρχαιότητας. 2. Εισαγωγή στη Λατινική πεζογραφία από τις απαρχές (Δωδεκάδελτος, Άππιος Κλαύδιος Καίκος, Χρονικά των Αρχιερέων) μέχρι την εποχή του Κικέρωνα. Εμφάνιση και χαρακτηριστικά γνωρίσματα των γραμματειακών ειδών της Λατινικής πεζογραφίας. 3. Εισαγωγή στη ρωμαϊκή ρητορεία. Τα μέρη και είδη του ρητορικού λόγου. Σύντομη επισκόπηση της ρωμαϊκής ρητορικής πριν από τον Κικέρωνα. Την κατάκτηση της ελληνικής ρητορικής και αναλυτικότερη εισαγωγή στο έργο του Κικέρωνα, εστιάζοντας κυρίως στις θεωρητικές ρητορικές του πραγματείες και στους ρητορικούς του λόγους. Σύντομη επισκόπηση της ρητορικής των χρόνων του Αυγούστου και της αυτοκρατορικής εποχής. 4. Γλωσσικό (λεξιλόγιο, γραμματική, σύνταξη) και ερμηνευτικό σχολιασμό επιλεγμένων κειμένων από τη ρητορική πραγματεία De Oratore (I, 3-5, 9-20• Ι, 43-45, 191-194, 195-203• ΙΙ, 1-2, 4-8• ΙΙ, 12, 51-52• ΙΙ, 15, 62-64• ΙΙ, 27, 114-117) και από τον ρητορικό λόγο Pro Tito Annio Milone (1-6, 22-31, 47-64, 78-83, 92-105) του Κικέρωνα.
Μεταβυζαντινή Αγιολογία Αλέξανδρος Αλεξάκης - Προπτυχιακό - (A+) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Το μάθημα εξετάζει και αναλύει μιά σειρά Αγιολογικών κειμένων (μαρτύρια και Βίοι Αγίων) που γράφτηκαν κατά την περίοδο από τον 15ο μέχρι τον 19ο αιώνα είτε στην καθομιλούμενη γλωσσα του εκάστοτε αιώνα ή σε γλώσσα λόγια της περιόδου. Τα κείμενα προέρχονται από δύο κυρίως κατηγορίες: Α) Συλλογές Μαρτυρίων Νεομαρτύρων (δηλ. Χριστιανών που μαρτύρησαν κατά την Τουρκοκρατία στον χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας), όπως αυτή που είναι γνωστή με τον τίτλο «Νέον Μαρτυρολόγιον», η οποία συντέθηκε από τον Νικόδημο τον Αγιορείτη και Β) Βίοι παλαιοτέρων αγίων (κυρίως της Βυζαντινής περιόδου 4ος με 15ο αιώνα) μεταφρασμένη είτε στην καθομιλουμένη των 16ου με 19ου αιώνα είτε σε λόγια γλώσσα από τον Ελληνόφωνο κόσμο που δεν περιήλθε στην Οθωμανική κυριαρχία, όπως η μετάφραση του Αγιολογικού μυθιστορήματος «Βαρλαάμ και Ιωάσαφ» η οποία έγινε στη Βενετοκρατούμενη Κρήτη του 17ου αιώνα. Η ανάλυση των κειμένων καλύπτει γλωσσικά χαρακτηριστικά, πραγματολογικά και ιστορικά στοιχεία και προσπαθεί να εντάξει τα κείμενα στην παράδοση χρήσεως αγιολογικών τόπων από την περίοδο των πρώιμων μαρτυρίων και εντεύθεν (4ος αιώνας και μετά).
Συνοδικά Κείμενα Aλέξανδρος Αλεξάκης - Προπτυχιακό - (A+) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Το μάθημα εξετάζει έναν αριθμό κειμένων που περιλαμβάνονται στα εκδεδομένα πρακτικά των Οικουμενικών Συνόδων της Εκκλησίας κατά την Βυζαντινή περίοδο (5ος-8ος αιώνας). Παρά το ότι αυτά τα κείμενα είναι σημαντικά κυρίως για τις ιστορικές, θεολογικές, δικονομικές και εκκλησιολογικές πληροφορίες που προσφέρουν, το κύριο βάρος της ανάλυσής τους τοποθετείται στα ιδιαίτερα λογοτεχνικά χαρακτηριστικά τους και στους ρητορικούς κανόνες που πολλά από αυτά τα κείμενα εφαρμόζουν στην πράξη με μεγάλη επιτυχία. Στο μάθημα συνήθως δίνεται μία γενική εισαγωγή για τα ιστορικά γεγονότα μέσα από τα οποία προέκυψαν τα κείμενα, κατόπιν μεταφράζονται, και στη συνέχεια επιχειρείται η πραγματολογική και λογοτεχνική – υφολογική τους ανάλυση.
Ομήρου Οδύσσεια Γερασιμούλα Ζωγράφου - Προπτυχιακό - (A-) Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων • Εισαγωγή στον Όμηρο: Ο ποιητής (προσωπικότητα-χρονολόγηση), δημιουργία και διάδοση των επών, το ομηρικό ζήτημα, γλώσσα, ύφος, μέτρο. • Εισαγωγή στην Οδύσσεια: Η θέση των συγκεκριμένων ραψωδιών μέσα στην Οδύσσεια, ανάλυση του θέματος και της δομής, σχολιασμός του κειμένου. • Κείμενο: θα μελετήσουμε τις ραψωδίες α και ε από την έκδοση του T.W. Allen, Homeri Opera, τ. ΙΙΙ, Oxford 1957.