Επτανησιακή λογοτεχνία: Διονύσιος Σολωμός, μια ανάγνωση

Το μάθημα αποτελεί μια πρόταση ανάγνωσης για έναν από τους πιο σημαντικούς ποιητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας, τον Διονύσιο Σολωμό (1798-1857). Σκοπός του μαθήματος είναι να υποδείξει τις λιγότερο γνωστές –σε σχέση με τις καθιερωμένες– όψεις του ποιητή, οι οποίες όμως είναι πολύ σημαντικές και ασφαλώς αλλάζουν τη στερεοτυπική και περιοριστική εικόνα που ευρύτατα ισχύει για τον ποιητή. Για τον σκοπό αυτό, αναφορικά με τον βίο και το έργο του Σολωμού παρουσιάζονται: η επτανησιακότητα, η διγλωσσία (ιταλικά - ελληνικά), η αποσπασματικότητα, το δίπολο: λυρικός - σατιρικός, η διάσταση του κριτικού και του πολιτικού ποιητή, καθώς και μορφές της πρόσληψής του. Η ανάγνωση που επιχειρείται εδώ ασφαλώς δεν είναι γραμμική ούτε φιλοδοξεί να είναι εξαντλητική, αλλά επιλεκτική, πολυπρισματική και αναπόφευκτα αποσπασματική. Δίνοντας αφορμές για περαιτέρω ανάγνωση τόσο του ίδιου έργου του Σολωμού όσο και της σχετικής βιβλιογραφίας, το μάθημα επιδιώκει να ενθαρρύνει τον φοιτητή / αναγνώστη να αποκτήσει τη δική του, προσωπική σχέση με το φαινόμενο "Σολωμός" και να αποτιμήσει τη σημασία του για την ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας αλλά και για την νεοελληνική κοινωνία.

Στόχοι Μαθήματος

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές / εκπαιδευόμενοι θα: Έρθουν σε επαφή με την γεωπολιτική και πολιτισμική ιδιαιτερότητα των Επτανήσων του 19ου αιώνα Προβληματιστούν γύρω από τους διαφορετικούς τρόπους ανάγνωσης, υποδοχής και αποδοχής των λογοτεχνικών έργων. Μπορούν να συνοψίσουν το στίγμα της νεοελληνικής λογοτεχνίας στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα Γνωρίσουν λιγότερο γνωστές αλλά πολύ σημαντικές όψεις του έργου του Σολωμού, αλλάζοντας τη στερεοτυπική εικόνα που ευρύτατα ισχύει για τον ποιητή. Είναι σε θέση να διακρίνουν τα βασικότερα χαρακτηριστικά της ποίησης και της ποιητικής σου Σολωμού και την ιδιαίτερη σημασία του στο πλαίσιο της νεοελληνικής αλλά και ευρωπαϊκής ποίησης. Θα ασκηθούν επιλεκτικά στην ανάγνωση ορισμένων έργων του. Θα πάρουν αφορμές για να συνεχίσουν και να εμβαθύνουν στην ανάγνωση του Σολωμού και της βιβλιογραφίας του.

Προαπαιτούμενες Γνώσεις

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα. Καλό είναι να υπάρχει κάποια εξοικείωση με το λογοτεχνικό είδος της ποίησης και κάποιες βασικές γνώσεις σχετικά με την ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία και λογοτεχνία του 19ου αιώνα.

Περιεχόμενα

Οι τόποι, οι άνθρωποι, οι καμπές (Ιστορική και βιογραφική πλαισίωση της ανάγνωσης του Σολωμού. Η ειδική σημασία της επτανησιακής καταγωγής του ποιητή). Διγλωσσία: ιταλικά - ελληνικά (Η σολωμική διγλωσσία (ιταλικά - ελληνικά). Η διαχείριση των δύο γλωσσών από τον Σολωμό. Η κατάσταση της ελληνικής γλώσσας στις αρχές του 19ου αιώνα, η επιδίωξη και το επίτευγμα του Σολωμού. Η ιταλική ως γλώσσα πολιτισμικής μεταφοράς. Το δίγλωσσο λογοτεχνικό έργο). Το έργο και το απόσπασμα (Η αποσπασματικότητα του σολωμικού έργου. Tα χαρακτηριστικά της. Οι ερμηνείες της. Το αναγνωστικό και το εκδοτικό πρόβλημα). Αναγνώσεις του Σολωμού (Μορφές της πρόσληψης του Σολωμού). Λυρικός & σατιρικός (Το λυρικό και το σατιρικό έργο του Σολωμού. Ο συμπληρωματικός χαρακτήρας. Επιδιώξεις και ζητήματα ποιητικής). Κριτικός & πολιτικός (Ο σκεπτόμενος ποιητής. Η φιλοσοφική / φιλοσοφημένη ποίηση. Η ποίηση ως κοινωνική παρέμβαση και απόδοση δικαιοσύνης). Εκ του σύνεγγυς ανάγνωση: Η Γυναίκα της Ζάκυθος. (Ενδεικτική αναγνωστική προσέγγιση του μείζονος σατιρικού έργου.  Οι θεατρικές μεταφορές του).