Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση: Ζητήματα Οργάνωσης και Σχεδιασμού Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων με Στόχο την Ανάπτυξη και Βελτίωση των Δεξιοτήτων του Ανθρώπινου Δυναμικού

Ο σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι διπλός. Από τη μία στοχεύει στην κατανόηση της σημασίας της επαγγελματικής κατάρτισης ως μέρος της τυπικής εκπαίδευσης που αποσκοπεί στην προετοιμασία των καταρτιζομένων για την είσοδο τους στο επάγγελμα. Από την άλλη στοχεύει και στον προσδιορισμό των συνθηκών εκείνων (μη τυπικών ή άτυπων) οι οποίες θα βοηθήσουν τον καταρτιζόμενο να αναπτύξει εκείνες τις δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν να προσαρμοστεί ευκολότερα στο εργασιακό του περιβάλλον και να αναπτύξει την επαγγελματική του ταυτότητα. Το μάθημα πέρα από τα θεωρητικά ζητήματα στα οποία αναφέρεται και τα οποία αφορούν στις διάφορες μορφές κατάρτισης, στη σημασία της επαγγελματικής κατάρτισης στις σύγχρονες οικονομίες της γνώσης και στον τρόπο με τον οποίο η εξέλιξη στην εργασία επηρεάζει και την εξέλιξη στον τρόπο ανάπτυξης των επαγγελματικών δεξιοτήτων, εστιάζει κυρίως στο σχεδιασμό και στην οργάνωση προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και στις συνθήκες που την επηρεάζουν (όπως εργασιακό περιβάλλον, συνθήκες μάθησης, ομάδες αναφοράς, τύπος εργασίας και σχεσιακό κλίμα). Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζονται και αναλύονται όλα τα δομικά στοιχεία ενός τυπικού προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης (τρόπος χρηματοδότησης, υλικοτεχνικές υποδομές, ομάδα στόχος, διάγνωση και καταγραφή μαθησιακών αναγκών, μαθησιακοί και διδακτικοί στόχοι, περιεχόμενα μάθησης, διδακτική μεθοδολογία, τρόποι αποτίμησης της μάθησης και μέσα συνολικής αξιολόγησης των προγραμμάτων, πιστοποίηση και συνεχής παρακολούθηση-follow up), από τη σκοπιά του εκπαιδευτή. Πέρα από την ανάλυση των παραπάνω στοιχείων, γίνεται εκτενής αναφορά σε συγκεκριμένα παραδείγματα σχεδιασμού και οργάνωσης προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης τα οποία στοχεύουν στην ανάπτυξη και διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού –κυρίως στο πλαίσιο του σύγχρονου οργανισμού μάθησης (όπως τρόποι διάγνωσης και καταγραφής των μαθησιακών αναγκών των καταρτιζομένων, προσδιορισμός και τρόποι ανοίγματος των στόχων μάθησης, συνθήκες επιλογής των περιεχομένων μάθησης και διδασκαλίας, εφαρμογή συγκεκριμένων διδακτικών μεθόδων για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας π.χ. δομημένες εμπειρίες- structured experiences, υποθέσεις εργασίας, παίξιμο ρόλων, παιχνίδια προσομοίωσης, κυκλική εργασία- job rotation). Τέλος γίνεται ιδιαίτερος λόγος και για τα μέσα εκείνα τα οποία διευκολύνουν τόσο τη μαθησιακή διαδικασία όσο και τη διασφάλιση της ποιότητας των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (όπως επαγγελματική καθοδήγηση- guidance και συμβουλευτική- counselling, αποτίμηση της μάθησης με τη χρήση χαρτοφυλακίων- portfolios, τρόποι συνεχούς παρακολούθησης της απόδοσης των καταρτιζομένων στο εργασιακό περιβάλλον).

Στόχοι Μαθήματος

Οι επιμέρους διδακτικοί στόχοι του μαθήματος -όπως προδιαγράφονται από τον διδάσκοντα- είναι οι εξής:   ΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (γνώσεις) Εξοικείωση με τις βασικές έννοιες αναφοράς (επαγγελματική εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, σχεδιασμός, υλοποίηση και αξιολόγηση προγραμμάτων κατάρτισης, οργάνωση θεσμικού πλαισίου για την κατάρτιση, πιστοποίηση, διασφάλιση ποιότητας) Κατανόηση της διαφοράς μεταξύ των παραπάνω εννοιών Εξοικείωση με την έννοια "αγορά εργασίας" και κατανόηση του τρόπου με τον οποίο συνδέεται με την επαγγελματική κατάρτιση   ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (δεξιότητες) Ανάλυση του ευρύτερου πλαισίου αναφοράς μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι σύγχρονες θεωρίες  για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Αξιολόγηση ενός προγράμματος ή μιας ενότητας κατάρτισης με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί Αξιοποίηση της σχετικής ορολογίας και βιβλιογραφίας για τη συγγραφή μικρής μελέτης για το μάθημα   ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ (στάσεις) Σύνδεση των κεντρικών ζητημάτων αποτελεσματικότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις έννοιες του ανθρώπινου και του κοινωνικού κεφαλαίου Διεπιστημονική προσέγγιση  για την ερμηνεία φαινομένων όπως οι ενεργητικές και παθητικές πολιτικές απασχόλησης, η ανεργία, η πιστοποίηση, η εγκυροποίηση Ανάπτυξη θετικής στάσης στη διαδικασία αξιολόγησης εν γένει και στις μεθόδους διάγνωσης και προσδιορισμού των μαθησιακών αναγκών των καταρτιζομένων κατά τη διαδικασία σχεδιασμού ενός προγράμματος   Τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα (επίπεδο 6 του Ε.Π.Π) τα οποία απορρέουν από τους προδιαγεγραμμένους διδακτικούς στόχους -με βάση την ετήσια κατανομή ανά 100 συμμετέχοντες στο συγκεκριμένο μάθημα- είναι τα εξής:   ΓΝΩΣΕΙΣ Γνωρίζουν βασικές έννοιες, θεωρίες και πρακτικές που αναπτύσσονται στο πεδίο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Γνωρίζουν τα βασικά μοντέλα αξιολόγησης προγραμμάτων κατάρτισης. Γνωρίζουν τη σύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με την εκπαιδευτική πολιτική και την πολιτική απασχόλησης. Γνωρίζουν τους βασικούς σταθμούς στην εξέλιξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ελλάδα και το σύγχρονο θεσμικό και οργανωτικό της πλαίσιο. Γνωρίζουν τους παράγοντες που επιδρούν ενισχυτικά στη συμμετοχή σε προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης καθώς και αυτούς που λειτουργούν ανασχετικά. Κατανοούν τη σημασία της αναγνώρισης και πιστοποίησης προσόντων και των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και επέκταση των σχετικών συστημάτων. Κατανοούν τη σημασία της ομάδας, της επικοινωνίας και της ανάπτυξης δυναμικής μεταξύ των μελών της. Κατανοούν τη σημασία του προσδιορισμού των αναγκών επαγγελματικής κατάρτισης και τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία αυτού του προσδιορισμού. Κατανοούν τον τρόπο με τον οποίο συνδέεται η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση με την οικονομία και την αγορά εργασίας.   ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Αναλύουν εμπειρικά ευρήματα ερευνών σχετικών με τη διάγνωση των αναγκών της αγοράς εργασίας, των προβλέψεων σε δεξιότητες και προσόντα και άλλων σχετικών μελετών Αναλύουν κεντρικά ζητήματα αποτελεσματικότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης Αναλύουν τους γενικούς στόχους ενός προγράμματος κατάρτισης σε επιμέρους ειδικούς στόχους λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των καταρτιζομένων. Αξιολογούν ένα πρόγραμμα ή μια ενότητα κατάρτισης με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί Αξιολογούν την επίδραση της Ευρωπαϊκής πολιτικής στη διαμόρφωση των θεσμών και πρακτικών επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ελλάδα Συγγράψουν μελέτη βάσει συγκεκριμένης ορολογίας, λογικών επιχειρημάτων και βιβλιογραφικών αναφορών   ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ Συγκρίνουν τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις της επαγγελματικής κατάρτισης. Συγκρίνουν και συνθέτουν βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις  αναφορικά με τη λειτουργία της ομάδας με στόχο τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ των μελών της ομάδας. Συγκρίνουν και συνθέτουν μεθόδους διάγνωσης και προσδιορισμού των μαθησιακών αναγκών των καταρτιζομένων κατά τη διαδικασία σχεδιασμού ενός προγράμματος. Συνδέουν τη διάγνωση μαθησιακών αναγκών σε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης με τη στοχοθεσία και τα περιεχόμενα του προγράμματος Σχεδιάζουν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης  λαμβάνοντας υπόψη τα δομικά στοιχεία και τον τύπο του προγράμματος

Προαπαιτούμενες Γνώσεις

ΕΙΣΠ100 Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Π1807 Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Διαβίου Μάθηση: Θεωρία και Πράξη

Περιεχόμενα

ΕΝΟΤΗΤΑ Α’ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Ιστορική εξέλιξη, ανθρώπινο κεφάλαιο και ο ρόλος της αγοράς εργασίας.   ΜΑΘΗΜΑ 1ο ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Δομικές αλλαγές στο χώρο εργασίας και η επίδραση τους στον τρόπο οργάνωσης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης στις σύγχρονες οικονομίες της γνώσης. ΜΑΘΗΜΑ 2ο Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ Η θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου, ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων και ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας της μάθησης και της ανάπτυξης στο χώρο εργασίας. ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΑΘΗΣΗΣ Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού και ο ρόλος του οργανισμού μάθησης, ανάλυση των χαρακτηριστικών του οργανισμού μάθησης, η σημασία της επαγγελματικής κατάρτισης στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ε.Ε. και βασικές παράμετροι οργάνωσης μιας κοινής πολιτικής. ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Προϋποθέσεις μετασχηματισμού της ανθρώπινης εμπειρίας σε γνώση και ο ρόλος των συναισθημάτων. ΜΑΘΗΜΑ 5ο Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ιστορική εξέλιξη και σύγχρονες τάσεις στη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικών και πρακτικών που αφορούν στην εκπαίδευση και κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού στη χώρα μας.   ΕΝΟΤΗΤΑ Β’ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ‐ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Τύποι και δομή, γενικά ζητήματα οργάνωσης, απαιτούμενες υποδομές και ομάδες αναφοράς.   ΜΑΘΗΜΑ 6ο ΤΥΠΟΙ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Βασικά δομικά στοιχεία και τρόπος διάρθρωσης τους. ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Ζητήματα υποδομής και χρηματοδότησης και ο ρόλος του εκπαιδευτή στη διαδικασία οργάνωσης. ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Σύγχρονες προσεγγίσεις κινήτρων μάθησης και συμμετοχής, συμμετοχή και μη‐συμμετοχή, παράγοντες που επιδρούν στην επιλογή των καταρτιζομένων να συμμετέχουν σε οργανωμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΟΜΑΔΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ‐ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΝΑΓΚΩΝ Ο ρόλος των καταρτιζομένων στο σχεδιασμό των προγραμμάτων και η δυναμική της ομάδας.   ΕΝΟΤΗΤΑ Γ’ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ: Στοχοθεσία και μεθόδευση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αξιολόγηση, πιστοποίηση και ζητήματα διασφάλισης ποιότητας.   ΜΑΘΗΜΑ 10ο ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Είδη στόχων και η χρησιμότητά τους στην οργάνωση προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης. ΜΑΘΗΜΑ 11ο ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Τρόποι επιλογής των περιεχομένων μάθησης και διδασκαλίας, διδακτικές μέθοδοι, μέσα και τεχνικές διευκόλυνσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. ΜΑΘΗΜΑ 12ο ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Αυτο‐αξιολόγηση των εκπαιδευόμενων σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, η χρήση των φακέλων των εκπαιδευομένων (portfolios) στη διαδικασία αξιολόγησης, συνολική αξιολόγηση προγραμμάτων, αναγνώριση και πιστοποίηση της άτυπης μάθησης, αποτίμηση της μαθησιακής εμπειρίας στο χώρο εργασίας. ΜΑΘΗΜΑ 13ο Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Ο εκπαιδευτής και ο διευκολυντικός του ρόλος, σχέση εκπαιδευτή‐ εκπαιδευόμενου, η σημασία του στοχασμού και της έρευνας για τον εκπαιδευτή, συστηματοποίηση του ρόλου του εκπαιδευτή, ο εκπαιδευτής ως επαγγελματίας.